| 
|
TÜKETİM VE YARDIMLAŞMA KOOPERATİFİ ANA SÖZLEŞMESİ
BÖLÜM: I
KURULUŞ, TÜZEL KİŞİLİĞİN KAZANILMASI VE ANA SÖZLEŞME DEĞİŞİKLİĞİ, UNVAN, MERKEZ VE ŞUBELER, SÜRE, AMAÇ VE FAALİYET KONULARI
KURULUŞ:
Madde 1: Bu ana sözleşmede isimleri, tabiiyetleri, adresleri ve taahhüt ettikleri sermaye payları gösterilen kimseler tarafından 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu hükümlerine göre değişir ortaklı, değişir sermayeli ve Sınırlı Sorumlu bir Tüketim ve Yardımlaşma Kooperatifi kurulmuştur.
TÜZEL KİŞİLİĞİN KAZANILMASI VE ANA SÖZLEŞME DEĞİŞİKLİĞİ :
Madde 2: Kooperatif Ticaret Siciline tescil ile tüzel kişilik kazanır. Tescilden önce kooperatif namına iş ve işlem yapanlar bunlardan şahsen ve zincirleme olarak sorumludurlar. Ana sözleşmede yapılacak değişiklikler kuruluştaki usule bağlıdır.
ÜNVAN:
Madde 3: Kooperatifin unvanı Sınırlı Sorumlu TEKKÖY TÜKETİM VE YARDIMLAŞMA KOOPERATİFİDİR. (Kısa adı TEKKÖYKOOP’ dur.)
MERKEZ VE ŞUBELER:
Madde 4: Kooperatifin merkezi, ANKARA’ dır. Kooperatif gerekli gördüğü takdirde memleket içinde ve dışında şubeler açabilir. Şubeler, merkezin sicil kaydına atıf yapılmak suretiyle bulundukları yer Ticaret Siciline tescil olunurlar.
SÜRE:
Madde 5: Kooperatif süresizdir.
AMAÇ VE FAALİYET KONULARI:
Madde 6: Kooperatifin amacı; bu Ana sözleşme hükümlerine göre ortaklarının temel tüketim maddelerine olan ihtiyaçları başta olmak üzere eğitim, sağlık, spor, sanat, tatil bakım ve eğlenceye olan ihtiyaçlarını karşılamak ve yardımlaşmayı sağlamaktır.
Bu amaçla kooperatif;
1- Üretim merkezlerinden, ilk ellerden ve diğer satıcılardan ucuza satın alacağı tüketim maddelerini peşin veya kredili olarak ortaklarının yararına sunar.
2- Konusu ile ilgili işletmeler kurarak, ortaklarının ihtiyaçlarını karşılamak için üretim faaliyetlerinde bulunur. Bu konuda kurulmuş teşebbüslere katılır.
3- Kooperatif ortaklarının ölümü halinde Ana sözleşmenin ilgili bölümünde yazılı hükümler çerçevesinde hak ve menfaatler sağlar,
4- Kooperatif ortaklarının bazı zaruri ihtiyaçlarının sağlanması, evlenme ve çocuklarının tahsil masraflarını karşılamak amacı ile Kooperatif olanakları ölçüsünde ve uygun koşullarda ikraz da bulunur, (bu konuya ilişkin esaslar yönetim kurulunca belirlenir,)
5- Gerektiğinde ortaklar ve personel için yardım fonları oluşturur ve ortakların hissesi nispetinde kıdem yardımı ödemesinde bulunur. Konusuyla ilgili eğitim, yayın, araştırma ve benzeri faaliyetlerde bulunur,
6- Kooperatif tarafından temini ve dağıtımı mümkün olmayan zorunlu ihtiyaç maddeleri için ortaklarına kredi verir,
7- İhtiyaç halinde ortaklarına kısa vadeli kredi verir,
8- Kooperatif ortaklarının orta ve yüksek öğrenim görmekte olan başarılı ancak maddi olanaktan yoksun çocuklarına burs temin etmek için girişimlerde bulunur veyahut oluşturulacak fon ile belirlenecek esaslara göre ve sonra Kooperatife iade edilmek üzere kredi verir, (kredi verilecek öğrenci sayısı ve kredi limitleri ile geri ödeme koşulları Yönetim Kurulunca tespit olunur.)
9- Kooperatif amaçlarının gerçekleşmesi ve mevcutlarının nemalandırılması için çeşitli fonlar ihdas eder, ticari ve sınai işletmeler açar, açılmış bulunan işletmeleri devralır, devreder, ortak olur, hisse alır, kiralar, satmak gibi işlemleri yapar. Bu maksatla, benzeri diğer teşebbüs ve faaliyetler ile tasarruflarda bulunur ve bu tür faaliyetler için eleman istihdam eder.
10- Genel Kurulca belirlenecek şekilde miktar ve değeri sınırlanmamış olarak, taşınır ve taşınmaz malları veya her ikisinden teşekkül eden her çeşit mal varlığını; satın alma, ortak-hissedar olma, kiralama suretiyle sahip olur ve kullanır,
11- Sahip olduğu gayri menkulleri, satabilir, devir ve ferağ edebilir, gelirlerini ve karlarını tahsil ve sarf edebilir,
12- Amacına uygun olarak harcayacağı gelirleri arttırmak için, para (nakit) mevcutlarıyla veya Kooperatifin mal varlığına dahil kıymetleri işletir.
13- Kooperatifin amacına uygun konularda gerçek ve tüzel kişilerle ortaklaşa çalışmada bulunur,
14- Ortaklarının sigorta ihtiyaçlarına aracı olur,
15- Kooperatif ortaklarının veya yakınlarının arasında tanışıklığı artırmak , dayanışma ruhunu geliştirmek amacıyla sosyal, kültürel nitelikli toplantı, yemek, kutlama gibi faaliyetler düzenler,
BÖLÜM: II
SERMAYE VE PAYLAR
SERMAYE:
Madde 7: Kooperatifin sermayesi, ortakların taahhüt ettikleri payların toplam tutarlarından ibaret olup değişkendir. Ancak, sermayenin en az haddi 8000.- YTL dir. Kuruluşta bu sermayenin tamamının taahhüt edilmesi ve ¼’ünün peşin ödenmesi zorunludur.
PAYLAR:
Madde 8: Bir ortaklık payının değeri 1.YTL dir. Ortaklar en çok 5.000 pay taahhüt edebilirler. Ancak, her ortağın en az 1000 pay taahhüt etmesi zorunludur.
Ortaklık payları bu ana sözleşmenin 19 ncu maddesine göre düzenlenen ortaklık senedinde gösterilir. Senetle temsil edilmeyen paylar 1 YTL itibar olunur.
PAYLARIN ÖDENMESİ:
Madde 9: Ortakların taahhüt ettikleri pay bedellerinin en az ¼’ü peşin, geri kalanı ise yönetim kurulunca belli edilecek eşit aylık taksitler halinde en fazla bir yıl içinde ödenir.
BÖLÜM III
ORTAKLIK İŞLEMLERİ
ORTAKLIK ŞARTLARI:
Madde 10: Kooperatife ortak olabilmek için medeni hakları kullanma ehliyetine sahip gerçek kişi veya 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu’nun 9 ncu maddesinde sayılan tüzel kişilerden olmak gerekir.
ORTAKLIĞA KABUL:
Madde 11: Gerekli şartları taşıyıp da, kooperatife ortak olmak isteyenler yazılı olarak Yönetim Kuruluna başvururlar. Bu başvuruda, ana sözleşmenin tüm hükümlerinin ve getirilen yükümlülüklerinin kabul edildiği açıkça belirtilir.
Ortaklığa kabul yönetim kurulunun kararı ile gerçekleşir.
Yönetim kurulu, ortaklar ile ortak olmak için başvuranların 10 ncu maddede gösterilen şartları taşıyıp taşımadığını araştırmak zorundadır.
Ortaklığa kabul veya ret kararı, ilgiliye 15 gün içinde yazı ile bildirilir. İstekli ortaklığa alındığı takdirde, kararın kendisine bildirildiği tarihten itibaren bir ay içinde Sermaye taahhüdünün diğer ortaklarca ödenmiş taksiti ile diğer ortakların her birinin o tarihe kadar ödemiş oldukları paralara eşit meblağı bir defada öder.
17 inci madde uyarınca devir yoluyla ortaklığa alınanlar hariç olmak üzere daha sonra ortaklığa kabul edileceklerden, yukarıdaki fıkrada belirtilen meblağın üzerinde para talep edilmesi, Genel Kurulun bu hususta karar alması halinde mümkündür.
ORTAK SAYISI :
Madde 12: Kooperatifin ortak sayısı en az 7 kişidir.
ORTAKLIKTAN ÇIKMA :
Madde 13: Her ortak, hesap senesi sonundan en az bir ay önce yönetim kuruluna yazı ile başvurmak suretiyle ortaklıktan çıkabilir. Yönetim Kurulu bu hükme uygun olarak yapılacak isteğe rağmen, yazılı başvurunun kooperatif kayıtlarına girişinden itibaren bir ay içinde kabulden kaçınırsa, ortak, çıkma dileğini noter aracılığı ile yönetim kuruluna bildirir. Bildiri tarihinden itibaren çıkma gerçekleşir.
ORTAKLIKTAN ÇIKARMA :
Madde 14: Durumları aşağıda gösterilen hallere uyanlar yönetim kurulu kararı ile ortaklıktan çıkarılır.
1. 10 ncu maddede yazılı ortaklık şartlarını kaybedenler.
2. Parasal yükümlülüklerini otuz gün geciktirmeleri üzerine yönetim kurulunca noter aracılığı ile yapılacak ihtarı takip eden on gün içinde bu yükümlülüklerini yerine getirmeyenlere yine aynı kurulca ikinci ihtar yapılır. İkinci ihtarı takip eden bir ay içerisinde de yükümlülüklerini yerine getirmeyenler,
3. Kooperatifin para, mal ve belgeleri üzerinde işledikleri suçlardan dolayı mahkum olanlar,
Çıkarma kararı gerekçeli olarak yönetim kurulu karar defteri ile ortaklar defterine kaydedilir. Kararın onaylı örneği, çıkarılan ortağa tebliğ edilmek üzere 10 gün içinde notere tevdi edilir. Ortak, çıkarma kararının tebliğ tarihinden itibaren üç ay içinde iptal davası açabilir veya genel kurula itiraz edebilir. Bu itiraz, ilk toplanacak genel kurula sunulmak üzere yönetim kuruluna noter aracılığı ile tebliğ ettirilecek bir yazı ile yapılır. Genel kurula itiraz edildiği takdirde, yönetim kurulunun çıkarma kararı aleyhine iptal davası açılamaz. İtiraz üzerine genel kurulca verilecek karara karşı iptal davası hakkı saklıdır.
Üç aylık süre içinde genel kurula veya mahkemeye başvurmak suretiyle itiraz edilmeyen çıkarma kararları kesinleşir.
Ortaklar, bu maddede gösterilmeyen sebeplerle ortaklıktan çıkarılamazlar.
Haklarındaki çıkarma kararı kesinleşmeyen ortakların ortaklık hak ve yükümlülükleri çıkarma kararı kesinleşinceye kadar devam eder.
ORTAKLIĞI SONA ERENLERLE HESAPLAŞMA :
Madde 15: Devir dışında bir nedenle ortaklığı sona erenlerin sermaye ve diğer alacakları, o yılın bilançosuna göre hesaplanarak bilanço tarihinden itibaren bir ay içinde geri verilir.
Ayrılan ortaklar kooperatifin yedek akçeleri üzerinde bir hak iddia edemezler.
Ortaklığı sona erenlerin alacak ve hakları, bunları isteyebilecekleri günden itibaren beş yıl geçmekle zaman aşımına uğrar.
ÖLEN ORTAĞIN DURUMU :
Madde 16: Ölen ortağın kanuni mirasçılarının 3 ay içinde temsilci tayin ederek kooperatife bildirmeleri halinde, ortaklık hak ve yükümlülükleri kanuni mirasçıları lehine devam eder.
Mirasçıların temsilci tayin etmemeleri veya ortaklığa devam etmek istememeleri halinde, ölen ortağın alacak ve borçları 15 nci madde hükümlerine göre tasfiye edilir.
ORTAKLIĞIN DEVRİ :
Madde 17: Ortaklık, yazılı olarak yönetim kuruluna bildirmek suretiyle 10 ncu maddedeki ortaklık şartlarını taşıyan kişilere devredilebilir.
Yönetim Kurulu, bu şekilde ortaklığı devralan kişiyi ortaklığa kabulden kaçınamaz.
Devir halinde eski ortağın kooperatife karşı tüm hak ve yükümlülükleri yeni ortağa geçer, kooperatifçe, bu devir sebebiyle taraflardan ayrıca bir ödemede bulunmaları istenemez.
ORTAKLIĞA TEKRAR GİRME:
Madde 18: Ortaklığı sona erenler, ayrılma nedenlerinin ortadan kalkması halinde yeniden ortaklığa kabul edilebilirler.
Bu ana sözleşmenin 14 ncü maddesinin 3 üncü bendi gereğince çıkarılanlar kooperatife tekrar alınamazlar.
ORTAKLIK SENEDİ:
Madde 19: Her ortağın üyelik haklarının, ada yazılı ortaklık senedi ile temsil olunması şarttır. Bu senede kooperatifin unvanı, sahibinin adı ve soyadı, iş ve konut adresi, kooperatife girdiği ve çıktığı tarihler yazılır. Bu hususlar senet sahibi ile kooperatifi temsile yetkili olan kimseler tarafından imzalanır. Ortağın yatırdığı veya çektiği paralar tarih sırasıyla kaydedilir. Bu kayıtlar kooperatifin ödediği paralara ait ise ortak imza eder.İmzalı ortak senedi makbuz hükmündedir. Mezkur senet ana sözleşmeyi ihtiva etmek şartıyla ortaklık cüzdanı şeklinde de düzenlenebilir. Ortaklık senetleri kıymetli evrak niteliğinde olmayıp sadece ispat vesikası hükmündedir.
ORTAKLARIN ŞAHSİ SORUMLULUKLARI :
Madde 20: Her ortak, kooperatifin borçlarına karşı, taahhüt ettiği pay tutarı kadar sorumludur.
Kooperatiften ilişkisi kesilen ortağın sorumluluğu, ayrıldığı tarihten itibaren iki yıl devam eder.
Kooperatife giren her ortak, girişinden önce doğmuş olan kooperatif borçlarından dolayı diğer ortaklar gibi sorumlu olur. Yönetim Kurulu üyeleri ile denetçilerin sorumlulukları hakkındaki hükümler saklıdır.
EK ÖDEME YÜKÜMLÜLÜĞÜ :
Madde 21: Bilanço açıkları, yedek akçelerden ve bunların yetmemesi halinde 60 ncı maddeye göre oluşturulan özel fondan karşılanamadığı takdirde ortaklar bilanço açıklarını kapatmada kullanılmak şartıyla sermaye paylarının iki katına kadar ek ödeme ile yükümlüdürler. Ortaklardan istenecek ek ödemeler toplamı, o yılın bilanço açığı miktarını geçemez.
BÖLÜM IV
KOOPERATİFİN ORGANLARI VE YÖNETİMİ
KOOPERATİFİN ORGANLARI:
Madde 22: Kooperatifin organları şunlardır:
1. Genel Kurul,
2. Yönetim Kurulu,
3. Denetim Kurulu,
GENEL KURUL :
Görev ve Yetkileri :
Madde 23: En yetkili organ olan Genel Kurulun görev ve yetkileri şunlardır:
1. Bilanço, bilanço hesaplarının dökümü, gelir gider farkı hesapları ile yönetim kurulu ve denetçiler tarafından verilen raporları inceleyerek kabul veya reddetmek, gelir gider farkının dağıtımı konusunu karara bağlamak.
2. Yönetim Kurulu üyeleri ile Denetim kurulu üyelerini seçmek. İbra etmek veya sorumluluklarına karar vermek, gerektiğinde bunları azletmek,
3. Yönetim ve denetim kurulu üyelerine verilecek aylık ücreti, huzur hakkı ve yolluk miktarı ile bütçeyi görüşerek karara bağlamak,
4. Yönetim Kurulu tarafından verilen ortaklıktan çıkarma kararlarına yapılan itirazları inceleyip karara bağlamak,
5. Kanun, ana sözleşme ve iyi niyet esasları ile genel kurul kararlarına aykırı olduğu ileri sürülen yönetim kurulu kararlarının iptal edilip edilmeyeceği konusunda karar vermek,
6. Üst kuruluşa girme kararı vermek ve bu kuruluşta görevlendirilecek temsilcileri seçmek,
7. Ana sözleşmede yapılması öngörülen değişiklikler hakkında karar vermek,
8. Gayrimenkul alımında ve satımında takip edilecek usul ile alınacak gayrimenkulun niteliğini, yerini ve azami fiyatını, satılacak gayrimenkulun asgari fiyatını belirlemek,
9. Şube açılmasına ve konusu ile ilgili teşebbüslere iştirak edilmesine karar vermek,
10. Bilanço açıklarının kapatılmasında kullanılmak üzere ortaklardan ek ödeme istenip istenmeyeceğine karar vermek,
11. Kooperatifin dağılması hakkında karar vermek, tasfiye kurulunu seçmek,
12. Kanun ve ana sözleşme ile genel kurula tanınmış olan diğer konular hakkında karar vermek,
13, İnşaat işlerinin yaptırılma yöntemini kararlaştırmak.
Genel Kurul, yukarıdaki görev ve yetkilerini devir ve terk edemeyeceği gibi kooperatifin amaçları ile ilgili her türlü işler hakkında da karar verebilir.
Oy Hakkı ve Temsil:
Madde 24: Toplantı tarihinden üç ay evvel ortak olmayanlar hariç her ortak Genel Kurula katılma hakkına sahiptir. Her ortak yalnız bir oya sahip olup, yazı ile izin verilmek suretiyle bir ortak diğer bir ortağın oyunu kullanmak üzere temsilci tayin edebilir.
Kooperatif ortak sayısının 1.000’in üzerine çıkması halinde, Genel Kurul 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu’nun 54. maddesi hükümlerine uygun olarak toplanacak gruplar tarafından seçilen temsilciler ile de yapılabilir. Bu durumda; gruplar ortakların çalıştıkları işyeri üniteleri ile varsa satış şubeleri göz önüne alınarak Yönetim Kurulu’nca belirlenir ve işyerleri ile varsa satış şubelerinde ilan edilir.
Her 200 ortak bir grup teşkil eder. Toplam ortak sayısının 200’erlik gruplara ayrılmasından sonra, 200’e tamamlanamayan sayıda ortak kalması durumunda, bunlar için de o sayıda bir grup teşkil edilmiş sayılır. Temsilciler temsil ettikleri grup sayısı kadar oya sahiptirler. Grup temsilcileri başka bir grup temsilcisine vekaleten oy kullanamazlar.
Genel Kurullara grup toplantıları dışında şahsen katılmak isteyen ortak, grup toplantıları çağrı ilanını takip eden 3 gün içinde Yönetim Kuruluna yazılı olarak bu isteğini bildirmek zorundadır.
Grup toplantılarında karar alınabilmesi ve Genel Kurul’ a katılacak temsilcilerin seçiminin yapılabilmesi için o grubu teşkil eden ortakların yarıdan fazlasının asaleten veya vekaleten toplantıda hazır bulunmaları şarttır. Yarıdan fazla ortağın ilk grup toplantısında bulunmaması halinde toplantı bir hafta sonraya ertelenmiş sayılır. İkinci toplantıda çoğunluk aranmaz.
Grup toplantılarında alınan kararlar, seçilen temsilciler aracılığı ile Genel Kurul’ a sunulmak üzere katılan ortaklar tarafından imzalanır. Temsilciler grup kararlarına aykırı oy kullanamazlar. Grup temsilcileri, grup toplantısında alınan kararları ve grup toplantısına katılanların listesini Genel Kurul’ da Yönetim Kurulu ve Bakanlık temsilcisine teslim etmek zorundadır.
Genel Kurul’ a katılacak grup temsilcilerine Yönetim Kurulu çalışma raporu, Denetçiler raporu ve gündemin Genel Kurul toplantısından bir ay önce gönderilmek zorundadır.
Eş ve birinci derece(Ortağın: Çocuğu, ana ve babası, eşinin annesi ve babası) akrabalar için temsilde ortaklık şartı aranmaz.
Yönetim Kurulu başkan ve üyeleri ile kooperatifi temsile yetkili kılınan kimseler vekâleten oy kullanamazlar.
Kooperatifin işlerinin görülmesine herhangi bir surette katılmış olanlar, Yönetim Kurulunun ibrasına ait kararlarda oylamaya katılamazlar. Bu hüküm denetçiler hakkında uygulanmaz.
Hiçbir ortak; kendisi, eşi veya usul ve füruğu ile kooperatif arasında ortaklık ilişkileri dışındaki şahsi bir işe veya uyuşmazlığa ait görüşmelerde oy kullanamaz.
Toplantı Şekilleri ve Zamanı :
Madde 25: Genel Kurul, olağan ve olağanüstü olmak üzere iki şekilde toplanır.
Olağan Genel Kurul toplantısının, her yılın ilk altı ayı içinde yapılması zorunludur.
Olağanüstü Genel Kurul, kooperatif işlerinin ve ana sözleşme hükümlerinin gerektirdiği zaman ve surette toplanır.
Toplantı Yeri:
Madde 26: Genel Kurul, Kooperatif merkezinin bulunduğu yerde toplanır.
Çağrıya Yetkili Organlar:
Madde 27: Genel Kurul Yönetim Kurulunca toplantıya çağrılır.
Gerekli hallerde denetim Kurulu, kooperatifin ortağı bulunduğu üst birlik ve tasfiye memurları genel kurulu toplantıya çağırma yetkisine sahiptirler.
Genel Kurul yukarıdaki şekilde toplanamadığı takdirde Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca toplantıya çağırılabilir.
Ayrıca, 4 ortaktan az olmamak kaydıyla toplam ortak sayısının 1/10’unun isteği halinde, genel kurul 10 gün içinde yönetim kurulu tarafından toplantıya çağrılır. Bu başvurunun, müştereken ve noter tebligatı ile yapılması gerekir.
Yönetim Kurulunca bu isteğin zamanında yerine getirilmemesi ve sırasıyla denetim kurulu, kooperatifin ortağı bulunduğu üst birlik ile Sanayi ve Ticaret Bakanlığına aynı şekilde yapılan başvurulardan da bir sonuç alınamaması durumunda, istek sahipleri mahalli mahkemeye başvurarak genel kurulu bizzat toplantıya çağırma izni alabilirler.
Çağrının Şekli:
Madde 28: Olağan ve Olağanüstü toplantılara çağrı; taahhütlü mektupla, ayrıca gerektiğinde gazete ile gazete olmayan yerlerde mahalli örf ve adete göre ilan yoluyla yapılır. Çağrının sadece yazılı olarak imza karşılığında yapılması da mümkündür.
Çağrının, toplantı gününden en az 30 gün önce ve en çok iki ay içinde yapılması, toplantının gün ve saati ile yerinin ve günden maddelerinin bildirilmesi zorunludur.
Çağrıda birinci toplantıda çoğunluk sağlanamadığı takdirde yapılacak olan sonraki toplantıların tarihi, saati ve yeri açıklanarak yeni bir bildirime gerek kalmaksızın bir defada ortaklara duyuru yapılabilir. Toplantılar arasında en az 7 ve en fazla 30 gün süre bulunması gerekir.
Sürelerin hesabında duyuru ve toplantı günleri hesaba katılmaz.
Ana sözleşmenin değiştirilmesi söz konusu ise, yapılacak duyuruda değiştirilecek maddelerin numaralarının yazılması ile yetinilir. Ortak sayısı 1000’i geçtiği taktirde elden yazılı olarak imza karşılığında ya da taahhütlü mektupla çağrı 24. maddede belirtilen grup temsilcilerine yapılır.
Bütün Ortakların Hazır Bulunması:
Madde 29: Kooperatifin bütün ortaklarının veya temsilcilerinin hazır bulunması ve itirazın olmaması halinde, Genel Kurul toplantılarına ilişkin diğer hükümleri saklı kalmak şartıyla, toplantıya çağrı hakkındaki hükümlere uyulmamış olsa da kararlar alınabilir. Ancak, kararların muteber olabilmesi için toplantıda Bakanlık temsilcisi bulundurulması hususunda gerekli işlemlerin yapılmış olması şarttır.
Yukarıdaki fıkraya göre alınan kararlar, tüm ortaklar ve ortakların toplantıda oy birliği ile seçecekleri temsilciler tarafından imzalanarak bir tutanağa bağlanır.
Bakanlığa Müracaat ve Gönderilecek Belgeler:
Madde 30: Genel Kurul tarihi ile yeri ve gündemi toplantıdan en az 15 gün önce, Ankara’da Sanayi ve Ticaret Bakanlığına (Teşkilatlandırma Genel Müdürlüğü) diğer illerde ise kooperatif merkezinin bulunduğu yerdeki Valiliğe (İl Sanayi ve Ticaret Müdürlüğü) yazılı olarak bildirilir.
Bu bildirime, Bakanlıkça tespit edilen miktardaki temsilci ücretinin ilgili Maliye veznesine yatırıldığını gösteren belge eklenerek toplantıda temsilci bulundurulması talep edilir.
Gündem :
Madde 31: Olağan Genel Kurul gündemine aşağıdaki hususlar yazılır.
1. Yönetim ve Denetim kurulları tarafından verilen raporların okunması,
2. Bilanço, envanter ve gelir-gider farkı hesaplarının incelenmesi, onanması veya reddi,
3. Yönetim Kurulu ile Denetim kurulu üyelerinin ibrası,
4. Süresi biten Yönetim ve Denetim kurulu üyelerinin yerine yenilerinin seçilmesi,
5. Gelecek yılın bütçe ve çalışma programının görüşülmesi ve karara bağlanması,
6. Gerekli görülen diğer hususlar,
Olağanüstü genel kurul gündemi, çağrının amacına göre tayin ve tespit olunur.
Dörtten az olmamak üzere ortakların en az 1/10’u tarafından genel kurul toplantı tarihinden en az yirmi gün önce müştereken ve noter tebligatı ile bildirilecek hususların gündeme konulması zorunludur.
Gündemde olmayan hususlar görüşülemez. Ancak kooperatifte kayıtlı ortakların en az 1/10’unun gündem maddelerinin görüşülmesine geçilmeden önce yazılı teklifte bulunmaları halinde, hesap tetkik komisyonunun seçilmesi, bilanço incelenmesinin ve ibranın geriye bırakılması, çıkan veya çıkarılan ortaklar hakkında karar alınması, genel kurulun yeni bir toplantıya çağrılması kanun, ana sözleşme ve iyi niyet esasları ile genel kurul kararlarına aykırı olduğu ileri sürülen yönetim kurulu kararlarının iptali, yönetim kurulu üyeleri ile denetçilerin azlı ve yerlerine yenilerinin seçilmesi ile ilgili hususlar, genel kurula katılanların yarıdan bir fazlasının kabulü ile gündeme alınır.
Ortaklar Cetveli:
Madde 32: Yönetim Kurulu: her genel kurul toplantısından önce, tüm ortakların ortak numaraları, isim ve ikametgahları ile asaleten ve vekaleten imzalanacak yerleri gösterir yönetim kurulunca imzalı bir ortaklar cetveli hazırlamakla yükümlüdür.
Bu cetvel toplantıya katılanlar ile genel kurul başkan ve Bakanlık temsilcisi tarafından isim yazılarak ayrıca imzalanır.
Görüşme ve karar nisabı :
Madde 33:Genel Kurulun toplanabilmesi ve gündemdeki konuları görüşebilmesi için,kooperatife kayıtlı ortaklardan Genel Kurula katılma hakkına sahip olanların en az ¼’ünün şahsen veya temsilen toplantıda hazır bulunması gerekir. İlk toplantıda nisap temin edilmediği taktirde, ikinci toplantıda nisap aranmaz.
Genel Kurulda kararlar, ortaklar cetvelinde imzası bulunanların yarıdan fazlasının oyu ile alınır.
Ancak kooperatifin dağılması, diğer bir kooperatifle birleşmesi veya ana sözleşmede değişiklik yapılması ile ilgili kararlar ortaklar cetvelinde imzası bulunanların 2/3 çoğunluğu ile verilir.
Sorumluluk hükümlerinin değiştirilmesine ilişkin Genel Kurul kararlarında 1163 sayılı Kooperatifler Kanununun 52 nci maddesi hükmüne göre işlem yapılır.
Ortak sayısı 1000’i geçtiği taktirde Genel Kurulun toplanabilmesi ve gündemdeki konuları görüşebilmesi için kooperatife kayıtlı ortakların iştiraki ile yapılan grup toplantılarında seçilen temsilcilerden, kooperatifin toplam ortak sayısının ¼’ünü temsil edecek sayıda oya sahip temsilcinin toplantıda hazır bulunması gerekir. İlk toplantıda nisap temin edilemediği takdirde, ikinci toplantıda nisap aranmaz ve hazır bulunanlarla toplanılır. Bu nisapların hesaplanmasında genel kurullara şahsen katılan ortak sayısı ile temsilci seçilememiş Yönetim Kurulu üyelerinin sayıları da dikkate alınır.Genel Kurulda kararlar, ortaklar cetvelinde imzası bulunan grup temsilcilerinin temsil ettiği toplam ortak sayısı ile şahsen katılan ortakların sayısının yarıdan fazlasının oyu ile alınır.Ancak, grup temsilcilerinin iştiraki ile yapılacak Genel Kurullarda kooperatifin dağılması, diğer bir kooperatifle birleşmesi veya Ana sözleşmede değişiklik yapılması ile ilgili kararlar ortaklar cetvelinde imzası bulunanların 2/3’ ünün oyu ile alınır.
Toplantının Açılması ve Başkanlık Divanı :
Madde 34: Genel Kurul toplantısı; Bakanlık temsilcisi bulundurulması hususunda usulüne uygun başvurunun ve 1163 sayılı Kooperatifler kanununun değişik 87 nci maddesine göre işlem yapıldığının tespiti ile toplantı nisabının sağlanması üzerine ve çağrıyı yapan organca yetkili kılınan kimseler tarafından açılır. Müteakiben genel kurulu yönetmek üzere bir başkan ile kararlaştırılacak sayıda sekreter üye ve gerektiğinde oy toplayıcı üye seçilir. Bu seçimde en çok oy alan adaylar seçilmiş sayılır.
Genel kurul başkan ve üyelerinin ortaklardan veya kooperatifin üst kuruluşlarının temsilcileri arasından seçilmesi şarttır.
Oy Kullanmanın Şekli :
Madde 35: Oylamalar el kaldırmak suretiyle yapılır. Ancak, genel kurula katılanların yarıdan fazlasının kararı halinde gizli oya başvurulur.
Bilançonun Tasdiki ve İbra :
Madde 36: Bilançonun tasdikine dair olan genel kurul kararı yönetim kurulu ile denetim kurulunun ibrasını da kapsar. Ancak, bilançoda bazı hususlar gösterilmemiş veya bilanço yanlış olarak düzenlenmiş ise bilançonun tasdiki ile bu organlar ibra edilmiş olmazlar.
Denetim raporunun okunmasından önce bilanço ile hesapların kabulü hakkında verilen kararlar geçerli değildir.
İbra edilmeyen yönetim ve denetim kurulu üyeleri, bu organlara aynı genel kurulda tekrar seçilemezler.
İbra edilmeyen yönetim kurulu aleyhine tazminat davası açılabilmesi için, bu konuda genel kurulca karar verilmiş olması gereklidir. Kooperatif denetçileri genel kurul karar tarihinden itibaren bir ay içinde dava açmaya mecburdur. Bu müddetin geçirilmesiyle dava hakkı düşmez. Davanın reddi halinde, yönetim kurulu üyeleri tazminat talebinde bulunamazlar.
Kararların Tesiri;
Madde 37: Kanun ve ana sözleşmeye uygun surette toplanmış genel kurulda alınan kararlar, toplantıda bulunmayanlar veya aleyhte oy kullananlar hakkında da geçerli ve bağlayıcıdır.
Kararların İptali :
Madde 38: Aşağıda yazılı kimseler kanuna, ana sözleşme hükümlerine ve iyi niyet esaslarına aykırı olduğu iddiasıyla genel kurul kararları aleyhine, toplantıyı izleyen günden başlamak üzere bir ay içinde, kooperatif merkezinin bulunduğu yerdeki mahkemeye başvurabilirler.
1. Toplantıda hazır bulunup da kararlara muhalif kalarak keyfiyeti tutanağa geçirten veya oyunu kullanmasına haksız olarak müsaade edilmeyen yahut toplantıya çağrının usulü dairesinde yapılmadığını veyahut gündemin gereği gibi ilan veya tebliğ edilmediğini yahut da genel kurul toplantısına katılmaya yetkili olmayan kimselerin karara katılmış bulunduklarını iddia eden pay sahipleri;
2. Yönetim Kurulu:
3. Kararların yerine getirilmesi yönetim kurulu üyeleri ile denetçilerin şahsi sorumluluklarını mucip olduğu takdirde bunların her biri,
Bozma davasının açıldığı ve duruşmanın yapılacağı gün, yönetim kurulu tarafından usulen ilan olunur.
Bir kararın bozulması, bütün ortaklar için hüküm ifade eder. Bozma kararının kesinleşmesi halinde, bu husustaki ilam tescil ve ilan ettirilir.
Genel Kurul Tutanağı:
Madde 39: Genel Kurul toplantılarının muteber olması için, ortaklar tarafından yapılan beyanlar ile muhalif kalanların muhalefet sebeplerini, yapılan seçimler ile verilen kararları içeren bir tutanak düzenlenir. Bu tutanakta, toplantıya asaleten ve vekaleten katılanların sayısı ile kullanılan oy sayısı ayrıca gösterilir.
Genel Kurul tutanağının altı, genel kurul başkan ve üyeleri ile Bakanlık temsilcisi tarafından imzalanır.
Genel Kurul Kararlarının Tescili ve İlanı:
Madde 40: Toplantıya çağrının usulüne uygun yapıldığını gösteren belgeler ile ortaklar cetveli ve genel kurul tutanağı toplantı tarihinden itibaren 15 gün içinde Ticaret Sicili Memurluğuna verilmekte birlikte gerekli tescil ve ilan işlemi yaptırılır.
Bakanlığa Gönderilecek Belgeler:
Madde 41: Toplantı gününden itibaren en geç bir ay içinde, yönetim ve denetim kurulları raporları ile bilanço ve gelir-gider cetvelleri, genel kurul toplantı tutanağı ile ortaklar cetvelinin ve istenilebilecek diğer belgelerin onaylı birer örneği, kooperatifin ticaret siciline tescil edildiği yerdeki İl Sanayi ve Ticaret Müdürlüğüne tevdi edilir.
YÖNETİM KURULU :
Seçimi ve Süresi :
Madde 42: Yönetim Kurulu, genel kurulca en az bir, en çok dört yıl için seçilir. Ve en az üç üyeden oluşur. Genel Kurulca böyle bir süre tespiti yapılmaması halinde bir yıl için seçilmiş sayılır.
Yönetim Kuruluna seçilen üye sayısı kadar da yedek üye seçilir.
Yönetim Kurulunun asil ve yedek üyeleri, genel kurulda en çok oy alanlar arasından sıra ile belirlenir. Oylarda eşitlik halinde kuraya başvurulur.
Süresi sona eren üyeler yeniden seçilebilir. Genel kurul lüzum görürse yönetim kurulu üyelerini her zaman değiştirebilir.
Seçilme şartları:
Madde 43: Yönetim Kurulu üyelerinde aşağıdaki şartlar aranır.
1. Kooperatif ortağı olmak ve medeni hakları kullanma ehliyetine sahip bulunmak,
2. Türk Vatandaşı olmak,
3. Başka bir Tüketim kooperatifinde yönetim kurulu üyesi olmamak,
4. Türk Ceza Kanununun zimmet, ihtilas, irtikap, rüşvet, görevi kötüye kullanma, sahtekarlık, hırsızlık, dolandırıcılık, hileli iflas, emniyeti suistimal ve devletin şahsiyetine karşı işlenen suçlara ilişkin hükümleri ile 1163 sayılı Kooperatifler kanununa göre mahkum olmamak,
5. Aynı zamanda kooperatifte denetçi olmamak,
Yönetim Kurulu üyeliğine seçilen tüzel kişiler, yukarıdaki şartları taşıyan gerçek kişiler vasıtasıyla temsil edilirler.
Seçilme şartları denetim kurulu tarafından araştırılır. Bu şartları taşımadıkları halde seçilenler ile sonradan kaybedenlerin görevlerine yönetim kurulunca son verilir.
Haklarında yukarıdaki suçlarla ilgili olarak kamu davası açılmış olanların görevleri ilk genel kurul toplantısına kadar devam etmekle beraber, yönetim kurulunca bu durumdaki üyelerin genel kurulca azli veya göreve devamı hakkında karar almak üzere yapılacak ilk genel kurul gündemine madde konulur.
Görev ve Yetkileri :
Madde 44: Yönetim Kurulu, kanun ve ana sözleşme hükümleri içinde kooperatifin faaliyetini yöneten ve onu temsil eden icra organıdır.
Yönetim Kurulunun başlıca görev ve yetkileri şunlardır:
1. Ortakların tüketim maddelerine olan ihtiyaçlarının karşılanması ; ikraz talebinde bulunanların ikraz taleplerini en kısa sürede karşılamak için çalışmak,
2. Yıllık bilanço ile gelir-gider hesabının hazırlanmasını sağlamak,
3. Ortaklar ile ortak olmak için başvuranların ana sözleşmede belirtilen şartları taşıyıp taşımadıklarını araştırmak,
4. Bakanlıkça istenecek her türlü evrak ve vesaiki ibraz etmek, bilgi vermek ve denetim için gönderilen yetkili elemanlara gerekli kolaylığı göstermek,
5. Kooperatifi resmi dairelerde , mahkemelerde ve üçüncü şahıslara karşı temsil etmek,
6. İbra etmek, dava açmak , sulh olmak veya davadan vazgeçmek
7. Genel Kuruldan karar almak şartı ile kooperatifin taşınır ve taşınmaz mallarını satmak, rehine koymak
8. Doğacak sorumluluk yönetim kuruluna ait olmak üzere, kendi ortakları arasından veya hariçten bir veya birkaç kişiyi kooperatifi ilzam edecek tasarruflarda bulunmaya veya muayyen işlerde kooperatifi temsil etmeye yetkili kılmak,
Görev Bölümü ve Toplantılar:
Madde 45: Yönetim Kurulu üyeleri, seçimi takiben yapacakları ilk toplantıda aralarından bir başkan, bir ikinci başkan, gereğine göre de birer kâtip ve muhasip üye seçerek görev bölümü yaparlar.
Yönetim Kurulu, başkanın bulunmadığı zamanlarda ikinci başkanın çağrısı ile toplanır. Toplantı en az ayda bir defa ve en az yarıdan fazla üyenin katılmasıyla yapılır. Kararlar toplantıda bulunanların çoğunluğu ile verilir. Oyların eşitliği halinde keyfiyet gelecek toplantıya bırakılır. Onda da eşitlik halinde söz konusu teklif reddedilmiş sayılır.
Toplantılarda bulunmayan üyeleri temsilen oy kullanılmaz. Üyeler, şahsi menfaatlerini ilgilendiren hususların görüşülmesi sırasında toplantıya katılamazlar.
Özürsüz olarak üst üste üç toplantıda hazır bulunmayan üye çekilmiş sayılır.
Toplantılar kooperatif merkezinde yapılır. Ancak, üyelerin çoğunluğunun tasvibi ile başka herhangi bir yerde yapılabilir.
Alınan kararlar tarih ve numara sırasıyla yönetim kurulu karar defterine işlenir. Tüm üyelerin isimleri kararın baş tarafına yazılır ve alt tarafı toplantıya katılanlarca isim yazılarak imzalanır.
Verilen karara karşı olanlarla çekimser kalan üyeler, karşı olma veya çekimser kalma sebeplerini kararın altına yazarak imzalarlar.
Kooperatifin Temsil ve İlzamı :
Madde 46: Kooperatif adına düzenlenecek evrakın muteber olması veya kooperatifin ilzamı için, kooperatif unvanı altında temsile yetkili olanlardan ikisinin imzası gereklidir.
Yönetim kurulu, kooperatifi temsil ve kooperatif adına imza atmaya yetkili şahısları kararla tespit eder ve bu kararın noterlikçe onaylanmış bir sureti, imzalarla birlikte tescil edilmek üzere Ticaret Sicili Memurluğuna verilir.
Gerektiğinde, yukarıdaki fıkra hükmüne göre hareket edilerek imza yetkisine sahip kimseler değiştirilebilir.
Üyeliğin Boşalması :
Madde 47: Yönetim kurulu üyeleri, istifa etmek suretiyle her zaman çekilebilirler.
Herhangi bir sebeple yönetim kurulu üyeliğinin boşalması halinde, yönetim kurulunca aldıkları oy sırasına göre yedek üyeler çağrılır. Eşit oy alanlar arasında kur’a çekilir
Yönetim Kurulu toplantı nisabını kaybederse boşalan yönetim kurulu üyeliklerine denetim kurulu tarafından geciktirilmeksizin yeteri kadar yedek üye çağrılır.
Yedek üyelerle de yönetim kurulunun tamamlanamaması halinde, eğer yönetim kurulu toplantı nisabını kaybetmemişse, T.Ticaret Kanununun 315 inci maddesinin birinci fıkrasına göre hareket olunur. Yönetim kurulu toplantı nisabının altına düşmüşse, denetim kurulu tarafından seçimler yapılmak üzere derhal genel kurul toplantıya çağrılır.
Sorumluluk ve Yasak Muameleler :
Madde 48: Yönetim kurulu, kooperatif işlerinin yönetimi için gereken titizliği gösterir ve kooperatifin başarısı ve gelişmesi yolunda bütün gayretini sarf eder.
Üyeler, yönetim kurulundaki faaliyetleri sırasında öğrendikleri ticaret veya işletme sırlarını saklamakla yükümlüdürler.
Yönetim kurulu, gerekli defter ve belgeler ile genel kurul evraklarının ve ortak listelerinin muntazam hazırlanıp, tutulup, saklanmasından ve gelir-gider hesabı ile yıllık bilançonun kanuni hükümlere uygun olarak hazırlanıp incelenmek üzere denetçilere verilmesinden sorumludur.
Yönetim kurulu üyeleri ve kooperatif memurları ortaklık işlemleri dışında kendisi veya başkası namına, bizzat veya dolaylı olarak kooperatifle, kooperatif konusuna giren bir ticari muamele yapamaz
Yönetim kurulu üyeleri ve temsile yetkili şahıslar, genel kurulun devredemeyeceği yetkilerini kullanamaz.
Yönetim kurulu üyeleri, kendi kusurlarından ileri gelen zararlardan müteselsilen sorumlu olup, kooperatife tazmin etmekle yükümlüdürler.
Kusurlu olmadığını ispat eden üyeler ile, karara muhalif kalıp durumu hemen denetim kuruluna yazılı olarak bildiren veya özrü nedeniyle toplantıda hazır bulunmayan üyeler sorumluluktan kurtulurlar.
Görevi sona eren üyenin iş gördüğü zamana ait sorumluluğu ayrılış tarihinden itibaren beş yıl devam eder.
Yönetim kurulu Üyelerinin Ücretleri :
Madde 49: Yönetim kurulu başkan ve üyelerine bu sıfatla yapacakları hizmet için aylık ücret veya katılacakları her toplantı için bir huzur hakkı ve yapacakları görev seyahatleri için yolluk ödenir. Ödemenin miktar ve şekli genel kurulca kararlaştırılır.
Yönetim kurulu üyelerine, genel kurulca kararlaştırılan yukarıdaki nev’i ve miktarın dışında hiçbir ödeme yapılamaz.
Murahhas Üye :
Madde 50: Yönetim kurulu kooperatifin mali ve idari işlerini yürütmek üzere kendi arasından veya hariçten bir müdür ile kooperatif işlerinin gerekli kıldığı diğer personeli istihdam edebilir.Bunlar kendi kusurlarından ileri gelen zararlardan sorumludurlar.İstihdam edilecek personelin nitelik ve görevleri yönetim kurulu kararı ile belirlenir.Bütçede belirtilmek şartı ile bu personele yönetim kurulunca tespit edilecek ücret verilir.
DENETİM KURULU :
Seçim ve Süresi :
Madde 51: Genel kurulca, en az bir yıl için ortaklar arasından veya dışardan en az iki veya daha fazla denetim kurulu üyesi ile bir o kadar da yedeği seçilir. Genel kurulca süre tespiti yapılmaması halinde bir yıl için seçilmiş sayılır. Süreleri biten üyeler tekrar seçilebilir.
Bu ana sözleşmenin 43 ünci maddesinin 3ncü ve 4 ncü fıkraları hükümleri denetim kuruluna üye seçiminde de uygulanır.
Seçilme Şartları :
Madde 52: Denetim kurulu üyelerinde aşağıdaki şartlar aranır:
1. Türk vatandaşı olmak ve medeni hakları kullanma ehliyetine sahip bulunmak,
2. Türk ceza Kanununun zimmet, ihtilas, irtikap, rüşvet, görevi suistimal, sahtekarlık, hırsızlık, dolandırıcılık, hileli iflas, emniyeti suistimal ve Devletin şahsiyetine karşı işlenen suçlara ilişkin hükümleri ile kooperatifler Kanuna göre mahkum olmamak.
3. Aynı zamanda kooperatifte yönetim kurulu üyesi , kooperatif personeli veya yönetim kurulu üyeleriyle üçüncü derece dahil kan ve sıhri hısım (Kendisinin ve eşinin, anne, baba, çocuk, büyükanne, büyükbaba, torun, amca, hala, dayı, teyze, kardeş, kardeş çocuğu) olmamak yönetim kurulu üyeleriyle aralarında iş ortaklığı bulunmamak.
Görev ve Yetkileri :
Madde 53: Denetim kurulunun başlıca görev ve yetkileri şunlardır.
1. Yıllık bilanço ve sonuç hesaplarını inceleyerek bu husustaki görüşlerini birlikte veya tek başına genel kurula bir raporla bildirmek
2. Kooperatif işlemlerinden bilgi edinmek ve gerekli kayıtların düzenli olarak tutulmasını sağlamak amacıyla en az üç ayda bir defa kooperatifin defterlerini incelemek.
3. En az üç ayda bir defa kooperatifin nakit mevcudu ile menkul değerlerini kontrol
etmek,
4. Bütçe, bilanço ve gelir-gider cetvelini denetlemek,
5. Yönetim kurulunun ihmali halinde genel kurulu olağan veya olağanüstü toplantıya
davet etmek,
6. Yönetim kurulu üyelerinin kanun ve ana sözleşme hükümleri ile iyi niyet
esaslarına uygun davranmalarına nezaret etmek
7. Yönetim kurulu üyelerinin gerekli şartları taşıyıp taşımadıklarını araştırmak, toplantı nisabının kaybedilmesi halinde boşalan bu üyeliklere geciktirmeksizin yeteri kadar yedek üye çağırmak,
8. Kooperatif ortaklarının, yönetim kurulu üyeleri ve kooperatif personeli hakkındaki şikayetlerini incelemek ve inceleme sonucunu yıllık raporunda açıklamak,
9. Uygun gördükleri teklifleri yönetim kurulu ve genel kurul toplantıları gündemine koydurmak,
Denetim kurulu üyeleri, görevleri çerçevesinde işlerin yürütülmesinde gördükleri noksanlıkları, kanun ve ana sözleşmeye aykırı hareketleri bundan sorumlu olanların bağlı bulundukları organa ve gerekli hallerde aynı zamanda genel kurula haber vermekle yükümlüdürler.
Denetim kurulu, kendilerine kanun ve ana sözleşme ile verilen görev ve yetkileri, gerektiğinde tek başlarına da kullanabilirler.
Denetim kurulu üyeleri, yönetim kurulu ve genel kurul toplantılarına katılırlar. Ancak yönetim kurulu toplantılarında oy kullanamazlar.
Sorumluluk :
Madde 54: Denetim kurulu üyeleri, kanun ve ana sözleşme ile kendilerine yükletilen
görevleri hiç veya gereği gibi yapmamalarından doğan zararlardan dolayı kusursuz olduklarını ispat etmedikçe müteselsilen sorumludurlar.
Bunlar, görevleri sırasında öğrendikleri ve açıklanmasında kooperatif veya ortaklar için zarar umulan hususları açıklayamazlar.
Denetim Kurulu Üyeliğinin Boşalması:
Madde 55: Denetim kurulu üyeleri istifa etmek suretiyle her zaman görevlerinden çekilebilirler.
Kanun ve ana sözleşmede belirtilen şartları taşımadıkları veya sonradan kaybettikleri anlaşılanların üyelikleri kendiliğinden sona erer.
Üyeliğin her hangi bir nedenle boşalması halinde yerlerine en çok oy alan yedekleri geçer. Yedeklerle beraber üye sayısı genel kurulca belirlenen sayının altına düştüğü taktirde, mevcut üye veya üyeler ilk genel kurula kadar görev yapmak üzere yerine birisini seçerler. Yedekler de dahil toptan boşalma olursa, Türk Ticaret Kanununun 351 inci maddesinin son cümlesine göre hareket edilir.
Denetim Kurulu Üyelerinin Ücretleri:
Madde 56: Denetim kurulu üyelerine verilecek ücretin miktarı ile ödeme şekli, genel kurul tarafından tespit olunur.
BÖLÜM V
KOOPERATİFİN HESAPLARI VE DEFTERLERİ
HESAPLAR:
Hesap Dönemi, Bilanço ve Netice Hesapları:
Madde 57: Kooperatifin hesap dönemi takvim yılıdır. İlk faaliyete geçildiği yıldaki hesap dönemi kooperatifin kurulduğu tarihten başlar ve aynı yılın 31 Aralık tarihinde sona erer.
Yönetim kurulu her yıl 31 Aralık tarihi itibariyle envanter yapar, bilançoyu ve gelir-gider hesaplarını hazırlayıp genel kurul toplantısından en az bir ay önce denetim kurulu üyelerine verir. Denetim kurulu üyeleri bunları en çok on gün içinde inceleyerek müştereken düzenleyecekleri raporla birlikte yönetim kuruluna iade ederler. Bilanço ve netice hesapları genel kurul toplantısından en az 15 gün önce kooperatif merkezinde ortakların incelenmesine sunulur ve isteyenlere birer sureti verilir.
Muhasebe Usulü:
Madde 58: Kooperatifin hesapları, genel kabul görmüş muhasebe prensip ve usullerine uygun olarak tutulur ve mali durum tabloları buna uygun şekilde hazırlanır.
Gelir - Gider Farkı ve Dağıtımı:
Madde 59: Gelir gider farkı genel kurulca onaylanan yıllık bilançoya göre tespit edilir.
Müspet gelir gider farkının % 15’ i yedek akçe ve %1’i tanıtma ve eğitim fonu olarak ayrıldıktan sonra, genel kurul geri kalan müspet gelir gider farkının tamamının veya bir kısmının ortakları muameleleri oranında risturn olarak dağıtılmasına karar verilebileceği gibi yedek akçe, özel fon, ortaklar ve personel için yardım fonu arasında da bölüştürebilir.
Yukarıdaki fıkraya göre ayrılan %1 oranındaki fon, bilançonun genel kurulca onaylanmasından itibaren bir ay içinde 21.02.2001 tarihli ve 4629 sayılı Bazı Fonların Tasfiyesi Hakkında Kanun uyarınca ilgili hesaba yatırılır.
Gelir gider farkı menfi olduğu taktirde ortaya çıkan açık yedek akçelerden, bunların yetmemesi halinde 60 ncı maddeye göre oluşturulan özel fon ile ek ödemeler veya ortak sermaye paylarından karşılanır.
Menfi neticeler ortadan kaldırılmadıkça gelir gider farkı dağıtımı yapılamaz.
Yedek akçeler ortaklara dağıtılamaz.
Sermaye üzerinden kazanç dağıtılamaz.
Yönetim ve denetim kurulu üyelerine kazanç üzerinden pay verilemez.
Kooperatif yalnız, ortaklarıyla iş yapar.
Özel Fon :
Madde 60: Kooperatif ortak dışı işlemlerde bulunmuş ise, 59 uncu madde gereğince tanıtma ve eğitim fonu için ayırım yapıldıktan sonra, bu işlemlerden elde edilen müspet farkın geri kalanının tamamı ile 59 uncu maddenin 2 nci fıkrasına göre kararlaştırılabilecek miktar, kooperatifin gelişmesine yarayacak işlerde kullanılmak üzere özel bir fon hesabında toplanır. Bu fonda toplanan hasılanın kullanımına ilişkin esaslar genel kurulca kararlaştırılır.
Yedek Akçelerin ve Fonların Nemalandırılması:
Madde 61:Yedek akçelerin ve özel fonların nemalandırılmasına ilişkin şekil ve şartlar genel kurulca kararlaştırılır.
Devir Teslim Tutanağı:
Madde 62: Yönetim Kurulu üyeleri ve memurları, görev devir ve teslimleri sırasında sorumlulukları altındaki para, mal, defter, belge ve diğer kooperatif varlıklarını bir tutanakla yeni görevlilere teslim etmekle yükümlüdürler.
Avans ve Ödemeler :
Madde 63: Kooperatifin amaç ve işleri dışında avans verilemez ve ödeme yapılamaz. Her türlü ödemelerin geçerli belgelere dayandırılması şarttır.
Verilecek avansın sebebi, miktarı, süresi, geri alınma şartları, kapatılması şekli ile kasada günlük olarak bulundurulacak azami para miktarı ve kooperatif parasının amaçlara uygun şekilde değerlendirilmesi usulü yönetim kurulu tarafından belirlenir.
Kooperatifin Aczi Halinde Yapılacak İşler:
Madde 64: Kooperatifin aciz halinde bulunduğunu kabul ettirecek ciddi sebepler mevcut ise, yönetim kurulu piyasada cari fiyatlar esas olmak üzere, derhal bir ara bilançosu tanzim eder. Son yılın bilançosu veya daha sonra yapılan bir tasfiye bilançosu veyahut da yukarıda sözü geçen ara bilançosu kooperatif mevcudunun borçlarını artık karşılamayacağını gösteriyorsa yönetim kurulu Sanayi ve Ticaret Bakanlığına durumu bildirerek genel kurulu derhal olağanüstü toplantıya çağırır. Son yılın bilançosunda kooperatif varlığının yarısı karşılıksız kalırsa yönetim kurulu derhal genel kurulu toplantıya çağırarak durumu ortaklara arz eder. Aynı zamanda ilgili mahkeme ile Sanayi ve Ticaret Bakanlığına bilgi verir. Ancak, bilançoda tespit edilen açık üç ay içinde ortakların ek ödemeleriyle kapatılmadığı taktirde yine Bakanlık haberdar edilir.
Mali durumun düzeltilmesinin mümkün görülmesi halinde yönetim kurulunun veya alacaklılardan birinin isteği üzerine mahkeme iflasın açılmasını erteleyebilir. Bu taktirde, mahkeme mevcutlar defterinin tutulması, yönetim memuru (yediemin) atanması gibi kooperatif varlığının korunmasına ve devamına yarayan tedbirleri alır.
DEFTERLER :
Tutulacak Defterler:
Madde 65: Kooperatifte aşağıdaki defterlerin tutulması zorunludur.
Yevmiye defteri,
Defteri kebir,
Envanter defteri,
Karar defteri,
Ortaklar defteri,
Kooperatifte bu defterlerden başka, kasa defteri ile işin mahiyet ve öneminin gerektirdiği diğer defterler de tutulur.
Yevmiye Defteri:
Madde 66: Yevmiye defteri, kayda geçirilmesi gereken işlemlerin belgelerden çıkarılarak tarih sırasıyla ve madde halinde düzenli olarak yazılmasına mahsus defterdir.
Yevmiye maddelerinin en az aşağıdaki bilgileri içermesi şarttır.
Madde sıra numarası (Makine ile tutulan muhasebelerde zorunlu değildir.),
Tarih,
Borçlu Hesap,
Alacaklı Hesap,
Meblağ (Yardımcı hesaplara taksim edilenlerin, izahat sütununda gösterilmesi şarttır.),
Her kaydın dayandığı belgenin türü, tarihi ve numarası,
Yevmiye defterine geçirilecek kayıtlar haklı sebep olmaksızın on günden fazla geciktirilemez.
Yevmiye defteri yeni senenin en geç Ocak ayı sonuna kadar notere ibraz edilip son kaydın altına noterce “ görülmüştür “ sözü yazılarak mühür ve imza tasdik ettirmek şarttır.
Defteri Kebir :
Madde 67: Defteri kebir, yevmiye defterine geçirilmiş olan işlemleri buradan alarak sistemli bir surette hesaplara dağıtan ve tasnifli olarak bu hesaplarda toplayan defterdir.
Defteri kebirdeki kayıtların en az aşağıdaki bilgileri ihtiva etmesi şarttır.
Tarih,
Yevmiye defteri madde numarası,
Meblağ,
Toplu hesaplarda yardımcı nihai hesapların isimleri,
Kooperatifin iş hacmine ve hesap durumuna göre yevmiyeli defteri kebir de kullanılabilir.
Envanter Defteri:
Madde 68: Envanter defterine, kooperatifin açılış tarihinde ve müteakiben her hesap dönemi sonunda çıkarılan envanterler ve bilançolar kaydolunur.
Kanunda aksine hüküm olmadıkça hesap dönemi sonu için çıkarılacak envanter ve bilançoların ertesi hesap döneminin ilk üç ayı içinde tamamlanmış olması gerekir.
Envanter defterine geçirilen envanter ve bilanço, yönetim kurulunca imza ve notere ibraz olunur. Noterce son kaydın altına “görülmüştür” sözü yazılarak mühür ve imza ile tasdik ettirmek şarttır.
Karar Defteri:
Madde 69: Karar defterine genel kurul ve yönetim kurulu tarafından görüşmeler sonucunda verilen kararlar yazılır.
Yönetim kurulu karar defteri ve genel kurul karar defteri olarak ayrı ayrı tutulur.
Genel kurul karar defterine, yönetim kurulunca aslına uygunluğu tasdik ettirilmiş olarak genel kurul tutanakları yazılır veya yapıştırılır.
Ortaklar Defteri:
Madde 70: Ortaklar defterine, her ortağın adı-soyadı, iş ve konut adresi, kooperatife giriş ve çıkış tarihleri ile yatırdığı veya çektiği paralar tarih sırasıyla yazılır.
Çıkarılan ortaklarla ilgili çıkarma kararının gerekçeli olarak bu deftere yazılması ve çıkarma işleminin kesinleştiği tarihin gösterilmesi gerekir.
Defterleri Tasdik Ettirme Yükümlülüğü:
Madde 71: Kooperatifin tutmak zorunda olduğu yevmiye defteri, defteri kebir, envanter defteri ve her iki karar defteri kullanılmaya başlanılmadan önce notere ibraz olunur. Noter bu defterleri mühür ve imzasıyla tasdik eder.
Defter ve Belgelerin Saklanması:
Madde 72: Kooperatif ile ilgili yazı, mektup, telgraf, fatura, cetvel, senet, makbuz, tutanak, şartname, fiş gibi belgelerle ödemeleri gösteren belgeler, mukavele, taahhüt, kefalet, sair teminat senetleri ve mahkeme ilamları gibi belgeler muntazam bir şekilde dosya halinde muhafaza edilir.
Bu belgelerle defterler son kayıt tarihinden itibaren on yıl geçinceye kadar saklanır. Kooperatifin sona ermesi halinde ilgili belgeler saklanmak üzere Türk Ticaret Kanununun 68 nci maddesi uyarınca noter veya ortaklardan birine tevdi olunur.
BÖLÜM VI
DAĞILMA VE TASFİYE
Birleşme ve Devir:
Madde 73: Genel kurul, kooperatifin konu ve amaçları ile ilgili diğer bir kooperatifle birleşmesine veya bir kamu tüzel kişisine ya da her hangi bir derneğe devredilmesine karar verebilir. Bu hallerde 1163 sayılı Kanunun 84 ncü ve 85 nci maddelerine göre işlem yapılır.
Dağılma Sebepleri:
Madde 74: Kooperatif :
1. Ortak sayısının 7’den aşağı düşmesi üzerine,
2. Genel kurul kararıyla,
3. İflasın açılmasıyla
4. Kanunlarda öngörülen diğer hallerde, Sanayi ve Ticaret Bakanlığının mahkemeden alacağı karar üzerine,
5. Diğer bir kooperatifle birleşmesi veya devralınması suretiyle,
6. Üç yıl olağan genel kurul toplantısını yapmaması halinde,
7. Amacına ulaşma imkanının kalmadığının Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca tespiti halinde mahkemeden alacağı kararla,
Dağılır.
Tasfiye Kurulu:
Madde 75: Tasfiye kurulu Genel Kurul tarafından seçilecek en az iki kişiden oluşur. Genel kurul bu hususta yönetim kurulunu da görevlendirebilir. Genel kurulca tasfiye kurulu için bir seçim veya görevlendirme yapılmadığı taktirde, tasfiye işlerini yönetim kurulu yürütür. Bunlar genel kurulca her zaman azil ve yerlerine yenileri tayin olunabilir.
Tasfiye kurulunun yukarıdaki fıkraya göre oluşturulmasına imkan bulunmaması halinde ortaklardan birinin başvurusu üzerine mahkemece tasfiye memurları atanabileceği gibi, ortağın talebine istinaden, tasfiyeye memur kimselerin haklı sebepler dolayısı ile azli ile yerlerine yenilerinin atanmasına da karar verilebilir.
1163 sayılı Kanunun değişik 56 ncı maddesinin 1 nci fıkrasının 3 ncü bendi ile 62 nci maddesi hükümleri tasfiye kurulu üyeleri hakkında da uygulanır.
Tasfiye kurulu üyelerine, tayin eden merci tarafından tesbit edilecek miktarda ücret ödenir.
Yönetim kurulu, tasfiye memurlarını ticaret siciline tescil ve ilan ettirir.
Tasfiye Kurulunun Görevleri ve Tasfiyenin Yürütülmesi:
Madde 76: Tasfiye kurulu, tasfiye işlerinin bir an önce bitirilmesi için çalışmakla yükümlü olup. Tasfiye işlemlerine ilişkin görevlerini aşağıdaki şekilde yürütür.
1. Dağılma, tasfiye kurulunca Ticaret Siciline tescil ettirilir ve Ticaret Sicili Gazetesi ile mahalli bir gazetede birer hafta arayla üç defa yaptırılacak ilanla alacaklılar tasfiyeden haberdar edilerek bir yıl içinde alacaklarını beyana davet edilir.
2. Tasfiye süresince kooperatif unvanı “Tasfiye Halinde” ibaresi ilave edilerek kullanılır.
Kooperatif genel kurulu aksine karar vermiş olmadıkça tasfiye memurları menkul malları pazarlık veya açık arttırma usulüyle satabilir. Gayri menkullerin satılma şekli genel kurul kararıyla belirlenir.
3. Tasfiye memurları, göreve başladıkları zaman, kooperatifin dağılma kararının verildiği tarihteki durumunu inceleyerek varlıkları, alacakları, borçları gösterir bir envanter defteri ile açılış bilançosu hazırlar; ayrıca kooperatifin mevcut ortakları ile bunların alacak ve borç durumlarını gösterir bir cetvel tanzim edilir.
4. Kooperatifin eskiden başlamış olup da henüz bitirilmemiş işlerinden tamamlanması mümkün olanlar tamamlanır, taahhütler yerine getirilir, alacaklar ve gerektiğinde ödenmemiş sermayeler tahsil edilir.Kooperatif borçlarının mevcutlarından fazla olması halinde tasfiye memurları durumu mahkemeye bildirir.
5.Tasfiye sırasında tasfiye kurulu kararlarının yer alacağı bir tasfiye defteri tutulur.
2. 6.Tasfiyenin yönetim kurulunca yürütülmesi halinde yönetim kurulu karar defteri tasfiye defteri olarak kullanılır.
7. Tasfiyenin uzun sürmesi halinde her yıl sonu için ara bilançolar ile tasfiye sonunda kesin bilanço hazırlanır ve genel kurula sunulur.
8. Tasfiye süresince yapılacak genel kurul toplantılarında aranacak toplantı nisabı hakkında 33 ncü maddenin birinci fıkrası hükmü uygulanır.
9. Kooperatiften alacaklı oldukları bilinenlerin alacak tutarları ile muaccel ve tartışmalı olan borçlara karşılık düşen meblağ notere tevdi olunur.
10. Kooperatifin borçlarının ve pay bedellerinin ödenmesinden sonra kalan miktar dağılma anında kayıtlı ortaklar veya hukuki halefleri arasında ödenmiş sermayeleri ile orantılı olarak dağıtılır.
11. Tasfiyenin sona ermesi üzerine kooperatif unvanının sicilden silinmesi tasfiye memurlarınca sicil memurluğundan talep edilir.
BÖLÜM VII
ÇEŞİTLİ HÜKÜMLER
Bakanlık ile Diğer Kurum ve Kuruluşların Denetimi:
Madde 77: Kooperatif, Sanayi ve Ticaret Bakanlığının denetimine tabidir. Bakanlık; Kooperatif üst kuruluşlarını, ilgili müesseseleri ve bağımsız denetim kuruluşlarını, kooperatifi denetlemekle görevlendirebilir.
Kooperatif görevlileri; kooperatife ait para ve para hükmündeki kağıtları ve gizlide olsa bunlarla ilgili defter ve belgeleri istenildiğinde müfettişlere, kooperatif kontrolörlerine ve kredi kuruluşlarının denetim görevlilerine göstermek, saymasına ve incelenmesine yardımda bulunmak, istenilen bilgileri gerçeğe uygun ve eksiksiz olarak vermek ve doğru beyanda bulunmakla yükümlüdürler.
Kanun Hükümlerinin Uygulanması:
Madde 78: Bu ana sözleşmede açıklık olmayan hallerde 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu ile Türk Ticaret Kanununun anonim şirketlere ait hükümleri uygulanır.
TEKKÖYKOOP
SINIRLI SORUMLU TÜKETİM VE YARDIMLAŞMA KOOPERATİFİ
BAŞKENT VERGİ DAİRESİ NO: 7350523341
|
|